Çocuklarınızla Birlikte Uyumak ya da Yatak Paylaşımı Güvenli mi?

Ebeveynlerin çocukları ile birlikte uyuması uzun bir süredir tartışılmaktadır. Bu paylaşımı savunan ve karşı çıkanların sayısı oldukça fazla olmasına rağmen yeterli kültürel seviyeye ulaşmamış ve kendi kültürlerindeki inançlara dayanarak çocuk için (en çok da 0-12 ay) riskli durumlar oluşturabilmektedir.

Unutmayınız ki çocuğu korunmasız ve ihmal edebilecek,  fiziksel ve çevresel uyku faktörleri ANİ ÖLÜM SENDROMU (SIDS- Türkçede bazen “Beşik ölümü” olarak da geçmektedir) riskini arttırmaktadır.

Ani Ölüm Sendromu Nedir?

Bebeklerin genellikle ilk yıllarında görünüşte sağlıklı olmalarına rağmen açıklanamayan nedenlerle ve çoğunlukla uyku sırasında ani şekilde ölmeleridir. American Academy of Pediatrics’in yaptığı araştırmalar sonucuna göre; 6 aylığa erişmeyen çocuklarla birlikte uyumayı/yatak paylaşımını kesinlikle önermemektedir. Çünkü Ani Ölüm Sendromunun en çok risk teşkil ettiği dönem ilk 0-6 ay arasındadır. Ancak bu konu hakkında çalışma yapan kişiler ve APP ( Amerikan Pediatri Akademisi), çocuk 12 aylık olduktan sonra onunla yapılacak olan yatak paylaşımının ebeveynlerin kendi tercihleri olduğunu kabul etmektedir.  Bununla birlikte yapılan araştırmalar gereğince yapılan uyku düzenlemelerinin amacı, güvenli ve yeterli bir uyku sağlanmasını hedeflemektedir.

Çocuğu ile yatak paylaşımını seçenler; anne sütüyle beslenmeyi(emzirme) kolaylaştırdığı ve anneyle çocuk arasındaki bağları kuvvetlendirdiğini iddia ederken, çocuk ile yatak paylaşımına karşı olanlar bunun çocukların uyku düzeninde bozukluklara yol açtığını ve aynı zamanda ebeveynler arasında anlaşmazlıkların çıkmasına sebebiyet verdiğini söylemekte.

2005 yılında Amerikan Pediatri Derneği’nin yaptığı araştırmada, ani ölüm sendromuyla ilişkisi olduğundan dolayı 0-6 ay ve 0-12 yaş dönemindeki çocuklar için yatak paylaşımına karşı önermelerde bulunulmuştur. Bununla birlikte 1 yaş ve üzerindeki çocuklarla yatak paylaşımının doğuracağı etkiler hakkında oldukça az bilgiye sahibiz. Boylamsal bir araştırmanın eksikliği, 1 yaşını doldurmuş çocuklarla yatak paylaşımının bilişsel ve davranışsal sonuçlarını anlamamızı kısıtlamaktadır.

Bu nedenle çoğunlukla dillendirilen görüş, çocuklarda 5 yaşında oluşan bilişsel ve davranışsal negatif etkiler daha çok yatak paylaşımından dolayı değil, ailenin sosyo demografik özelliklerinden dolayı kaynaklandığıdır.

Özellikle 1 yaşını doldurmamış çocuklar için bazı öneriler;

  • Anneler için çocuğunuzla kuvvetli bağlar kurmak istiyorsanız, 1 yaş öncesinde sizin kokunuzun sinmiş olduğu çarşafı çocuğunuzun yatağında kullanabilirsiniz.
  • Çarşafın kırışması çocuğunuz için tehlike arz etmektedir. Kırışmış bir çarşaf çocuğunuzun yatış tarzına göre nefessiz kalmasına sebep olabilir. Özellikle yan ve yüzüstü yatıyorsa.
  • Her ne kadar çocuğunuzla yatak paylaşımı yaptığınızda onu emzirmek size kolay gelse de bu ciddi riskler teşkil etmekte. Çocuğunuz beslenirken burnunun kapanması sebebiyle onu nefessiz bırakabilirsiniz.
  • Çocuğunuzun yattığı odada sigara, alkol vb. şeylerin içilmemesi gerekmektedir ve kesinlikle buna izin vermeyiniz. Böylece ani ölüm sendromunu indirgeyebilirsiniz.
  • Çocuğunuzla yatak paylaşımı, çocuğun vücut ısısını yükseltecektir. Çocuklar (0-6 aylık) uyurken vücut ısılarının 25 derecenin üzerinde olması ani ölüm sendromunu tetiklemektedir.
  • Yatış stilleriniz eğer ki yatağınızı çocuğunuzla paylaşıyorsanız, çocuğunuz (0-12 aylık) ciddi ölçüde tehlike arz etmekte. Her ne kadar dikkatli olursanız olun yorgun olduğunuzda vücudunuzdaki kasların gevşemesiyle, çocuğunuzu bilinçsiz olarak nefessiz bırakma olasılığınız vardır.

Amerika’da bu tip vakalardan 0-6 aylıkken ölen çocuk sayısı ortalama 1500 kadardır. (AFF 2006)

Birkaç çözüm önerisi olarak;

Bebeğinizi beslemeyi kolaylaştırmak için onunla yatak paylaşmak yerine, uyuduğunuz odada 6 aylık olana kadar bir beşik bulundurarak hem onu kontrol edebilir hem de onu beslemeyi kolaylaştırabilirsiniz. Bunun için yatağınızla yapışık durumda olabilen ve bebeğinize koruma sağlayan beşikler mevcuttur.

Eğer ki bunlara rağmen çocuğunuzun sizinle yatmasını faydalı buluyorsanız güvenlik almanız için birkaç öneride bulunacağız;

  • Çok yumuşak yataklar ve su yatakları çocuğunuzla yatak paylaşımı için uygun değildir. Bebeğinizin kayabileceği boşluklardan da uzak durun.
  • İlk 3-6 ay boyunca bebeğinizin yastıkla uyuması sakıncalıdır. Ve kesinlikle yorgan veya hava almayı kesecek kalınlıkta örtüler kullanmayın. Bunlar çocuğunuzun boğulmasına ve vücut ısısının normalden fazla yükselmesine sebep olabilir.
  • Gece yatarken bebeğinize kalın kıyafetler giydirmeyin.
  • Bebeğinizle birlikte kesinlikle bir koltuk ya da kanepede uykuya dalmayın. Yastık- koltuk ve sizinle olan boşluklar çok tehlikelidir. Bir anlık, yani 2-3 dakikalık bile olsa bebeğinizi tehlikeden uzak tutmak ve konforu için zaman ayırın ve yatağı kullanın.
  • Odada uyuşturucu, alkol ve sigara kullanmasanız bile, eğer bu maddelerden birini kullanıyorsanız ve çocuğunuzla yatak paylaşıyorsanız, ilk 36 hafta ve 2,5 kilo altında olan bebekler için ani ölüm sendromu riskini oldukça yükseltirsiniz.
  • İkiz bebekleriniz varsa, onları birbirine yapışık ve ayrı ayrı farklı beşiklerde yatırmanızı tavsiye ederiz.

1-2 yaş aralığındaki çocuklar, güvenli bir beşikte yatmalıdırlar ve özellikle uyku düzenleri takip edilmelidir.  1-2 yaş aralığındaki çocuklar, genellikle günlük 12-14 saatlik uykuya ihtiyaç duyar ve buna bir iki gün içerisindeki şekerlemeler dâhildir.

İlk iki yaşında çocuğunuzun anne babanın yatak odasında fakat kendi yatağında uyumasını sağlayın. Anne babanın hareketleri ve seslerinden esinlenecektir. Bebeğinizin yanınızda olması onu rahatlatacaktır.

Emzirme için de bebeğinizin yatağı kendi yatağınıza yakın olması avantaj olacaktır.

Ayrı odada yatmak bebeğinizin güvenli uykusu için dezavantaj olabilmektedir.

Bu yaşlardan sonra çocuğunuzla yatağınızı paylaşmak daha önceden de belirttiğimiz gibi ebeveynlerin tercihine kalmış bir şeydir. Burada dikkat edilmesi gereken ve en çok hataya düşülen noktalardan biri; çocuğunuzu yatak odanız haricinde başka bir odada yatırıp kapıyı kapatmaktır.  Özellikle 1 ve 2 yaş aralığında çocuklarınızın uykuları oldukça hafiftir ve sık sık uyanarak tepkileri, mimikleri ve çevresini gözlemlerler. Bu sebeple onları farklı bir odada yatırmak, çocuğunuzun bunları öğrenmesini engellemek anlamına gelir. Ayrıca ani ölüm oranı 1 yaşından önceki çocuklara nazaran çok daha nadir olarak gözlemlense de çocuğunuzun takip ve kontrol edilmeye ihtiyacı vardır. Bu yaşlarda edineceği edinimler ilerideki yaşlarında da kalıcı özelliklerdir çünkü.

Bu birçok çocukta farklılık göstermektedir. Eğer çocuğunuzla odalarınızı ayırmak istiyorsanız, bebeğiniz 6 aylıkken ve daha sonrasında bir hekime başvurmanızı öneriyoruz.  Yatak paylaşımı kısmen bir bilimsel gerçek niteliğinde iyi veya kötü kabul görmedikçe her ebeveyn kendi görüş ve tercih hakkına sahip olmaktadır. Yapılan araştırmalara göre (5 yaş ve daha üzerinde ki çocuklarda) yatak paylaşımından kaynaklanan ruhsal, sosyal-duygusal vb. olumsuz özellikler gözlenmemiştir.  Tabii ki bu durum ailelerin bozuk ilişkilere, sosyal ve fiziki olarak kötü koşullarda olmadığı ve buna ek olarak çevresel olumsuzlukların olmadığını kabul ederek söylemekteyiz.

Çocuklarla yapılan yatak paylaşımının, çocukta güven duygusunun geliştiğini ve aile bağlarının kuvvetlendiğini savunan büyük bir kitle olduğu gibi, bunun çocuğun kendine olan güvenini ve karşılaşacağı problemlerde, ilerideki yaşamında işlerini kendi kendine halletme becerisinin zayıfladığını savunan aynı oradan zıt görüşte vardır.

Çocuk ve Uyku: Kendine Ait bir Oda

Aile bireylerinin her birinin kendine ait odası varsa çocuk daha başlangıçta kendi hareket özgürlüğünün nerede bittiğini ve başkalarının hareket özgürlüğünün nerede başladığını anlar ve şunları öğrenir: Kendi odamın efendisi benim. Başkaları ile paylaştığım yerlerde (salon, mutfak, banyo) bulunduğum zaman davranışlarımı onlara göre ayarlamalıyım. Başkasının odasına girdiğimde onun istediği gibi olmalıyım (Kentler 2008: 96).

Bebekler dünyaya geldiğinde anneler geceleri emzirmeyi kolaylaştırmak için aynı odada, hatta aynı yatakta olmayı tercih eder. Sadece meme emerken değil uyurken de annenin sıcaklığını hissedebilmek bebekler için vazgeçilmez olur. Bu nedenle annelerin mümkün olduğunca çabuk bebeklerini ayrı odada yatırmaya başlamaları gerekir.

Anne baba ile daha çok vakit geçirmek arzusuyla, belirlenen saatte yatmayan ve uykusu gelmeyen çocuğu erken saatlerde yatmaya zorlamamak, uyumadan önce yanında oturarak masal okumak veya o gün olanları konuşmak, yattığı odanın ışığını ve kapısını açık bırakmak, sevdiği bir oyuncağı ile uyumasına izin vermek, eğer yatağı dışında uyumak istiyorsa uyuduktan sonra yatağa koymak daha uygundur. Gece korkuları nedeniyle çocuk uyanıp anne-babanın yanına geliyor ise yatağa kabul etmeyip onunla birlikte odasına gidip tekrar uyuyana kadar yanında olmak tercih edilmelidir.

Çocuğun kendisine ait bir yatakta ve ebeveynlerinin olmadığı bir odada uyumalarının özellikle anne-babadan bağımsızlaşabilme, cinsel gelişim ve genel kişilik gelişimi açısından zannedildiğinden çok daha önemlidir. Çocuğun annesi ile aynı yatakta yatması, babası ile beraber yatması, geceyi ana – baba yatağında geçirmesi, sürekli anne baba ile aynı odada ve aynı yatakta yatması bağlanma/bağlılık süreçleri açısından olumlanacak bir durum değildir. İstendik durum, çocuğun kendi odasında, kendi yatağında yatması ve uyumasıdır. İdeal koşullara sahip olunmadığı hallerde, ailenin tek bir odayı paylaştığı durumlarda, çocuk ana – baba yatağını paylaşmamalı, çocuk anne – babanın yattığı yerden ayrı bir yerde yatmalı ve uyulmalıdır. Bazı çocuklar kendilerine ait bir odaları ve bir yatakları olduğu halde, yalnız yatmaktan hoşlanmadıklarından, karanlık veya yalnızlıktan korktuklarından, anne veya babalarına bağımlı olduklarından veya herhangi başka bir nedenden, akşam olunca anne baba yatağında uykuya dalarlar ya da gece yarısı anne baba yatağına gelir, sabaha kadar orada uyumaya devam ederler. Bu çocuklara uyku alışkanlığını kazandırmak için yapılacak en doğru davranış, çocuğu yatağında uyumaya alıştırmak, anne baba yatağına geldiğinde uygun açıklamaları yaparak kendi yatağına götürmek, odasında ve yatağında huzur içinde uyumasını sağlamaktır. Çocuk ancak sabahları veya zaman zaman tatil akşamları, babası ile oynamak, annesinin masalını dinlemek veya ona okunacak kitabı izlemek için anne baba yatağına misafir edilebilir, çocuk uyuduğunda yatağına geri götürülmek ve sabah kendi yatağında uyanmak şartıyla kısa bir süre için anne baba yatağına alınabilir. Özellikle çocuğun rahatsız olduğu gecelerde çocuk annenin koynunda uyutulmamalı, gerekirse anne çocuğun odasında yatağının başucunda bütün gece nöbet tutmalıdır, çünkü hastalık anları kötü alışkanlıkların kazanılmasına en müsait olan zamanlardır. Yatağında yalnız uyumaya alıştırılamayan çocuk ileriki yıllarda da temel alışkanlıkları kazanmada ailesine pekçok problem yaratır. Bu nedenle çocuğun yatağında huzurlu ve güvenli yatması için aile gereken her türlü fedakârlığı yapmalıdır.

Anne – baba ile çocuğun odalarının ayrı olduğu hallerde, geceleri yatarken anne – babanın odasının kapısı kapalı mı olmalıdır. Anne baba çocuk gece seslendiğinde onu duyabilmeli ve cevap verebilmelidir. Bu durumda ebeveynlerin odasının kapası kapalı tutulabilir. Çocuk bir tehlike, hastalık veya korku anında annesinin babasının odasına girebilmelidir. Anne baba, çocuklarına dinlendiğinde, oda kapısının kapalı olabileceği, içeri girmeden de kapıyı vurması gerektiği öğretmelidir.

Tüm hakları Eğitimizm’e aittir, izin almadan kullanılamaz.

KAYNAKLAR

Kentler, Helmut (2008). Çocuğuma Nasıl Cinsel Eğitim Verebilirim? Turkuaz Kitaplığı, İstanbul.

“SIDS and Other Sleep-Related Infant Deaths: Expansion of Recommendations for a Safe Infant Sleeping Environment”. Retrieved 16 November 2011.

Kemp, James S. et al. (2000) Unsafe Sleep Practices and an Analysis of Bedsharing Among Infants Dying Suddenly and Unexpectedly: Results of a Four-Year, Population-Based, Death-SceneInvestigationStudy of SuddenInfantDeathSyndromeandRelatedDeaths. PEDIATRICS Vol. 106 No. 3 September 2000, p. e41

“Co-Sleeping Can Mean Danger for Babies and Parents”. Retrieved 12 May 2012. (referencefor Minnesota, Georgia, Pennsylvania, Wisconsin)

“Co-sleeping parents charged with murder”. Retrieved 12 May 2012.

Bharti, B; Malhi, P; Kashyap, S (2006). “Patterns and problems of sleep in school going children”. Indianpediatrics. 43 (1): 35–8. PMID 16465004.

Montgomery-Downs, H. E.; Gozal, D (2006). “Sleephabits and risk factors for sleep-disordered breathing in infants and youngtoddlers in Louisville, Kentucky”. Sleep Medicine. 7 (3): 211–9. PMID 16564742. doi:10.1016/j.sleep.2005.11.003.

Keller, M.A.; W.A. Goldberg (2004). “Co-sleeping: Help or hindrance for youngchildren’sindependence?”. Infantand Child Development. 13 (December): 369–388. doi:10.1002/icd.365.

www.babyledpottytraining.co.uk

MedicineNet.com IParenting.com Archived 2006-06-23 at the Wayback Machine..

McKenna, James, “SafeCo-SleepingGuidelines”

Cesar G. Rodriguez (2014). “Infantdeaths” Co-sleepingtragediesrise, LaredoMorning Times, August 10, p. 1.

Sears, William MD et al (2005).. The Baby Sleep Book, Brown, Little&Company, p. 131.

Yorum Yaz

Yorumunuzu yazınız
Adınızı giriniz